Ademhalingsbescherming uitgelegd

Persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) worden gebruikt om werknemers te beschermen tegen beroepsrisico's en schadelijke gezondheidseffecten. Ademhalingsbeschermingsmiddelen (RPE- Respiratory Protective Equipment) vallen onder PBM en zijn bedoeld om de drager te beschermen tegen het inademen van gevaarlijk stoffen in de lucht op de werkplek. Volgens artikel 16 van het verdrag inzake veiligheid en gezondheid op het werk, 1981 (nr. 155)

1. Werknemers moeten ervoor zover redelijkerwijs uitvoerbaar, voor zorgen dat de wekplekken, machines, uitbarsting en processen onder hun controle veilig zijn en geen risico vormen voor de gezondheid.

2. Werknemers moeten er, voor zover mogelijk voor zorgen dat de chemische, fysische en biologische stoffen en middelen onder hun controle geen gezondheidsrisico vormen wanneer passends beschermingsmaatregelen worden genomen.

3. Werknemers zijn verplicht, indien nodig geschikte beschermende kleding en uitrusting te verstrekken om het risico op ongevallen of schadelijke gezondheidseffecten zoveel mogelijk te voorkomen.

Het is belangrijk te benadrukken dat PBM's worden gezien als laatste redmiddel, wat betekent dat alle andere mogelijke maatregelen om het risico op de werkplek weg te nemen al genomen zijn, maar het risico toch blijft bestaan. De "Hiërarchie van beheersmaatregelen" beschrijft alle noodzakelijke stappen. In de onderstaande afbeelding wordt deze hiërarchie weergeven:

Zoals de internationale arbeidsorganisatie stelt: Als PBN's nog steed nodig zijn na het implementeren van andere maatregelen (en dat zal in bepaalde gevallen zo zijn, bijvoorbeeld hoofdbescherming op bouwplaatsen), dan moet de werkgever deze kosteloos aan zijn werknemer ter beschikking stellen. Voorbeelden van PBM's zijn: Veiligheidshelmen, handschoenen, brillen, veiligheidschoenen, harnassen, gehoorbescherming en ademhalingsbescherming.

Waarvoor wordt ademhalingsbescherming (RPE) gebruikt?

Ademhalingsbescherming wordt breed ingezet voor:

Werken met risico op de luchtverontreiniging door stof, gas, damp, rook of nevel,. Zoals bij lassen van roestvrij staal of werken met vluchtige oplosmiddelen

Werken in omgevingen met risico op zuurstoftekort, zoals tanks of besloten ruimtes.

Classificaties van ademhalingsbeschermingsmiddelen.

Ademhalingsmaskers kunnen worden ingedeeld op basis van het type bescherming dat ze aan de drager bieden. De twee hooftypen zijn: in dit artikel richten we ons op de ademhalingsmaskers. de filterende ademhalingsmaskers (ook wel niet-aangedreven masker genoemd) en de aangedreven ademluchtfilters filteren de de omgevingslucht die we inademen.

Let op: Ademhalingsmaskers mogen niet worden gebruikt op werkplekken waar het zuurstofgehalte laag is of kan zijn. In situaties met zuurstofgebrek is een ademluchttoestel vereist.

Filterende maskers (FFR's)

Let Op: FFR's zijn niet hetzelfde als chirurgische maskers. Filterende maskers beschermen de drager tegen deeltjes bij werkzaamheden waarbij schadelijke stoffen in de lucht aanwezig zijn. Ze zijn meestal wegwerpbaar, maar sommige modellen kunnen meerder keren worden gebruikt. FFR's sluiten nauw aan op de neus en mond en filteren de ingeademde lucht. Eventueel zijn ze voorzien van een uitademventiel om de ademweerstand te verlagen. FFR's bieden geen bescherming tegen gevaarlijke dampen of gassen

In Europa worden FFR's geclassificeerd op basis van filter efficiëntie::

FFP1: Minimaal 78% bescherming tegen deeltjes > 75 nanometer. wordt vaak gebruikt in de bouw.
FFP2: Minimaal 92% bescherming. Gebruikelijk in de scheepvaart.
FFP3: Minimaal 98% bescherming. Veel gebruikt in de chemische industrie.

Een subcategorie van FFR's bevat actieve koolstofmaskers, die beschermen tegen ozon tijdens industriële processen. De juiste pasvorm is cruciaal voor de effectiviteit van FFR's.

Halfgelaats- en volgelaatsmaskers (met verwisselbare filters)

Deze herbruikbare maskers sluiten het gebied rond neus en mond (halfgelaat) of het hele gezicht (volgelaat) af. Ze zijn gemaakt van rubber of siliconen en worden gebruikt met verwisselbare filters. Afhankelijk van het type filter bieden ze becherming tegen stof, dampen en/of gassen.

Filtertypes worden aangeduid met::

*NR = Niet herbruikbaar
* R = Herbruikbaar

Aangedreven filterende ademhalingssystemen (PAPR)

PAPR's (powered air-purifying respirators) zijn ademhalingsapparaten met een batterij-aangedreven ventilator die omgevingslucht aanzuigt, filtert en via een slang naar het masker of kap stuurt. De lucht wordt altijd gefilterd door High-Efficiency filters. PAPR's zijn beschikbaar met:
- Strak aansluitende maskers (half/volgelaat)
- Losse kappen of helmen  
PAPR's worden gebruikt als niet-aangedreven maskers niet toereikend zijn of bij risicovolle werkzaamheden zoals het verwerken van aërosolen.

Net als PBM's moeten ademhalingsbeschermingsmiddelen correct worden geselecteerd, gebruikt en onderhouden om maximale bescherming te bieden.

Belangrijke aandachtspunten:

- Kies het juiste type masker op basis van de taak en persoonlijke kenmerken (zoals gezichtsvorm, bril of baard)
- Doe altijd een pasvormtest om zeker te zijn van een goede afsluiting op het gezicht.
- Als het masker ongemak of irritatie veroorzaakt, moet dit direct worden gemeld aan de werkgever.
- Zorg voor goede reiniging, controle voor en na gebruik en veilige opslag.

Tot slot is het belangrijk te benadrukken dat training essentieel is. Werknemers moeten goed worden geïnformeerd over het juiste gebruik van ademhalingsbeschermingsmiddel en altijd de richtlijven de fabrikant volgen.

Dit artikel is in samenwerking met TechnoSafety geschreven: